Học ban đêm, để khỏi buồn ngủ, chàng cột tóc ngược lên xà nhà bằng một sợi dây thừng trắng. Một chiếc dùi thép cũng được chàng đặt rèn ở lò rèn lão Tư Hoa, dài cỡ hai gang tay người lớn. Khi quá buồn ngủ, chàng sẽ dùng nó chọc mạnh vào đùi. Ba năm trời ôn luyện, hai đùi chàng đầy những vết sẹo đen đã cũ. Chồng lên những vết sẹo đen là những vết sẹo đỏ mới tươi lõm hình đầu dùi còn chưa khép miệng.

Mất chồng từ khi còn rất trẻ, mẹ Từ Huệ đã ở vậy nuôi chàng. Ngày bắt ốc mò cua, đêm lách cách dệt vải, có áo quần ấm, có thức ăn ngon, mẹ thường dành riêng cho chàng. Vì vậy, dù nhà nghèo khó, Từ Huệ vẫn được nuông chiều. Thương mẹ, chàng quyết chí lập thân.

2. Từ khi còn rất trẻ ở bến sông, Từ Huệ đã phải lòng người con gái út của ông lão thuyền chài. Nàng tên là Ba. Trong đôi mắt si tình của Từ Huệ, nàng Ba là người con gái đẹp nhất vùng. Là đứa con gái của sông nước, da nàng có màu nâu sáng của phù sa Hoàng Sơn và màu nước xanh mạt ly. Đôi mắt nàng khi nhìn Từ Huệ sáng hoang dại như những vì sao trời đêm đêm rơi xuống bến sông Thai. Tóc nàng Ba dài thênh thang, sợi to như những sợi lưới mà cha nàng vẫn dùng để đánh bắt cá ở khúc sông này. Từ Huệ yêu nàng lắm, nhưng chàng không dám xao nhãng việc học hành. Những lúc học quá nhọc mệt, chàng tìm ra bến sông để được nhìn thấy bóng hình yêu dấu. Nàng Ba đang giúp cha đánh cá. Biết có Từ Huệ trên bến, nàng nghịch ngợm lấy mái chèo hất nước về phía chàng. Từ Huệ âu yếm dõi theo con thuyền chài trôi xuôi chầm chậm theo dòng nước. Âu yếm ngắm mái tóc dài của nàng Ba lúc này đã như một vệt đen xanh mờ ở cuối con thuyền.

Mùa xuân năm ấy, hoa đào nở đỏ cả một khúc sông. Chưa năm nào hoa đào làng Thai lại nở đẹp như vậy. Màu hoa hực hở trong nắng chiều vàng mật ong như mời gọi trai gái tự tình. Từ Huệ không làm sao học được. Bài “Bạch Đằng giang phú” ngày thường chàng rất mê, giờ bỗng nhạt thếch như nước ốc. Đầu óc chàng lởn vởn hình ảnh nàng Ba. Nụ cười ngà ngọc của nàng làm trái tim chàng buốt đau, miệng mặn đắng cơn thèm khát… Mở sợi dây thừng dưới chân, Từ Huệ vươn vai kêu răng rắc. Chàng khép nhanh sách lại, và bước vội ra vườn. Ở một góc khuất tăm tối của khu vườn tạp, Từ Huệ ngạc nhiên khi nhìn thấy nàng Ba đã đứng đó tự bao giờ. Không đợi Từ Huệ nói câu nào, nàng Ba đã vồ vập ôm choàng lấy chàng, giọng đắm đuối “Đêm nào… đêm nào…, thiếp cũng trốn cha lên đây để được nhìn thấy chàng. Những bài học khi chàng đọc to, thiếp đã thuộc nằm lòng. Thiếp sợ tình thiếp làm chàng bịn rịn mà xao nhãng văn chương. Nên từ bấy đến giờ lòng đã trộm thầm yêu thương chàng mà lời chưa dám nói…”. Đắm đuối ngắm gương mặt nàng Ba, Từ Huệ nói giọng run run “Nàng đã nói hộ lòng ta. Ta từ lâu cũng đã thương thầm trộm nhớ nàng, mà lòng còn e dè, chưa biết lòng nàng thể nào”. Dưới những hàng cây tăm tối trong khu vườn của người cha để lại, Từ Huệ hôn nàng Ba. Hai tấm thân run rẩy nép vào nhau như không muốn chia lìa.

3. Kể từ hôm ấy, cứ chiều chiều, Từ Huệ lại tìm ra bến sông. Chàng ngồi lặng lẽ dưới gốc cây liễu nhỏ, ngắm dáng nàng Ba đang giúp cha đánh cá. Mặt sông buổi chiều nhuôm nhuốm ráng đỏ. Sắc nước như gương mặt nàng Ba chuếnh choáng hồng. Lũy tre xanh miệt mài in bóng xuống dòng nước. Tiếng mái chèo xua cá vỗ vào mạn thuyền tạo ra những âm ba dồn dập khắp mặt sông rộng. Chốc chốc, nàng Ba lại xoay lưng về phía Từ Huệ, cái đáy lưng ong của nàng chập chờn gần xa khiến lòng Từ Huệ như mê muội.

Yêu nàng Ba, Từ Huệ quyết nuôi chí lập thân. Chàng ngày đêm miệt mài ôn luyện. Buổi sáng, chàng buộc chân vào án thư. Buổi đêm, chàng buộc tóc lên xà nhà. Cây dùi thép để bên ghế ngồi, cán đã mòn vẹt. Hai đùi chàng đầy những vết sẹo đen nhằng nhịt.

Thấm thoát đã mấy năm trôi qua, ngày lên đường ứng thí đã gần kề. Đêm cuối trước khi lên đường, Từ Huệ hẹn nàng Ba ở bến sông. Đêm ấy sương lạnh. Trăng muộn. Trong đêm tối ngàn cánh hoa đào có màu nâu sẫm nở âm thầm trước cuộc chia ly. Họ ngồi bên nhau dưới gốc cây liễu nhỏ. Bờ vai nàng Ba ướt đẫm sương đêm. Hơi ấm từ thân thể thanh xuân của nàng tỏa ra dìu dịu. Từ Huệ nói “Mai đã là ngày ta lên đường. Thi cử là chuyện học tài thi phận. Đi xa, lòng nhớ nàng, vậy mong nàng gìn vàng giữ ngọc cho trọn vẹn tình ta”. Nép người vào Từ Huệ, nàng Ba lưu luyến “Da thịt thiếp dầu có tan nát cũng là để dành riêng cho chàng. Đã là bậc bố kinh, lẽ ra phải đợi ngày chàng vinh quy thì điều ấy cũng chưa muộn. Nhưng đi xa sóng cả, dâu bể khôn lường, ai biết ngày sau thế nào. Vì vậy mà đêm nay thiếp nguyện hiến dâng cho chàng”. Nói xong, nàng Ba cởi xiêm y, gỡ chiếc trâm bằng thân cây kinh trên tóc đặt trên cành hoa đào. Từ Huệ lúng túng, trái tim chàng như con chim hồng đập cánh dữ dội muốn xổ tung ra khỏi lồng ngực nhức nhối. Cảm kích, Từ Huệ bảo “Tình nàng đã vậy, lòng ta yêu thương nàng, dầu da thịt ta có tan nát thì tình này nguyện vẫn nồng say”. Trăng lên đã cao. Ngàn cánh hoa đào bên bến sông nở lách tách. Họ nằm xuống trên mảnh đất mềm ấm phù sa. Từ Huệ nhìn thấy ánh trăng trôi trên sông lớn, dòng đào hoa lấp lánh ánh sáng chảy về tận cuối nẻo xa. Thân thể nàng Ba lồ lộ dưới ánh trăng xanh biếc. Gương mặt nàng trắng nõn nường như đóa quỳnh hương nở vội vàng trong đêm cuối năm. Động hoa đào như trời đất mở ra miên man suốt con đường tình ái của Từ Huệ. Chàng run rẩy không phải trong cái lạnh của ánh trăng đêm thâu mà là da thịt diễm lệ của nàng mời gọi từng cơn đê mê. Từ Huệ vùi đầu vào ngực nàng Ba, chàng nghe tiếng tim nàng đập vội vàng từng nhịp thắc thỏm… Hơi ấm từ khuôn ngực trần của nàng tỏa ra nóng bỏng môi Từ Huệ. Chàng miết đôi môi lên làn da như lửa cháy của nàng. Gió thổi rất mạnh, hoa đào rụng từng đợt lớn phủ kín trời đất. Trong đêm tối, màu hoa chợt đỏ rờ rỡ soi sáng đôi tấm thân tình ái mà giờ đây đã thỏa nguyện khát khao.