Hồi mới ra trường, tôi làm việc cho một vị sếp tốt bụng tên là Joe.

Trong công ty, mọi người gọi sếp là Joe A. Tôi thì là Joe B.

Joe A là một nhà lãnh đạo tuyệt vời và nhìn xa trông rộng. Ông ấy can đảm, liên tục đổi mới, sáng tạo và thực sự, thực sự rất thông minh. Ông ấy cũng rất kiên nhẫn với tôi khi tôi chật vật học hỏi về việc kinh doanh thực tế (những điều mà trường đại học không dạy tôi đủ) và cách để giao tiếp hợp tác hiệu quả trong công ty.

Có một lần, khi giá cổ phiếu của công ty chúng tôi thấp một cách kỷ lục, và tôi đi ăn trưa với sếp, tôi đã cố gây ấn tượng với ông ấy bằng sự tự tin và tầm nhìn của mình.

-Đây đúng là thời điểm tốt để bảo mọi người trong gia đình tôi mua cổ phiếu của công ty, phải không ạ? – Tôi hỏi – Ý tôi là, giá cổ phiếu của chúng ta sẽ không thể xuống thâm hơn được chút nào nữa. Và chúng ta còn có một số sản phẩm cũng như chiến lược mới mà chúng ta còn chưa đưa ra. Khi những sản phẩm đó được quảng cáo rộng rãi, chắc chắn cổ phiếu của chúng ta sẽ lại tăng giá, đúng không ạ?

Joe A chăm chú nhìn tôi, vẻ hơi nghi ngờ, tay vẫn cầm chiếc dĩa lấy thức ăn từ đĩa salad. Thế rồi ông ấy mỉm cười, đặt dĩa xuống, và nói với tôi bằng vẻ điềm tĩnh vốn cỏ:

-Điều đầu tiên mà cậu nên biết, là nếu như tôi trả lời những câu hỏi đó của cậu, tôi có thể sẽ phải đi tù.

Rồi Joe A giải thích cho tôi nghe về những điều luật liên quan đến việc mua bán nội bộ, hay còn gọi là “mua bán tay trong”, và cho tôi một bài giảng rõ ràng về sự thiếu ổn định của thị trường chứng khoán, kèm theo một bài công kích ngắn gọn đối với những nhân viên bán thông tin cho những người đầu tư chứng khoán.

-Nào – Joe A kết luận – Điều thứ hai cậu nên biết là thế này: Đừng bao giờ đầu tư vào thị trường chứng khoán một khoản tiền mà khiến cậu sẽ rất khó khăn hoặc không thể chấp nhận nổi nếu bị mất.

-Tức là, ông đang bảo tôi rằng…

-Tôi không đang bảo cậu gì cả – Joe A ngắt lời tôi và tiếp tục ăn đĩa salad của mình – Đó chỉ là một lời khuyên tốt cho bất kỳ ai đang nghĩ đến việc mua bán bất kỳ loại cổ phiếu nào, vào bất kỳ thời điểm nào.

Đó đúng là một lời khuyên tốt. Và kể từ đó, mỗi khi tôi định đầu tư tiền bạc, hay cả thời gian và công sức của mình vào một việc gì đó, tôi luôn nghĩ đến lời của Joe A, chỉ đầu tư khi tôi nghĩ mình sẵn sàng chấp nhận được rủi ro.

À, và tất nhiên là Joe A không phải vào tù.

Gần đây, tôi còn hay nghĩ đến một lời khuyên khác của Joe A khi ông ấy giúp tôi làm tốt hơn công việc mình. Hồi đó, có một người trong cùng ngành với chúng tôi thường xuyên công khai nói xấu công ty tôi. Cũng có một số lời ông ta nói là sự thật, nhưng phần nhiều khác thì có rất nhiều chi tiết không thật. Việc đó khiến tôi rất khó chịu. Tôi muốn ra mặt công kích ông ta, muốn thách thức ông ta – vì bạn biết đấy, khi đó tôi còn trẻ và cũng có phần hiếu thắng. Ít nhất, tôi cũng muốn kiện ông ta cho chừa cái thói đó đi.

-Chúng ta chẳng có cơ sở nào để kiện ở đây cả – Joe A nói (cần nói thêm rằng sếp tôi cũng là một luật sư) – Việc này về cơ bản chỉ là vấn đề ý kiến cá nhân. Ông ta cũng có những chuyên gia, và họ nói những điều nhất định; chúng ta cũng có những chuyên gia của mình, và họ nói những điều khác.

-Nhưng các chuyên gia của chúng ta nói đúng, phải không nào? – Tôi nói.

-À, tất nhiên là chúng ta thì nghĩ như thế – Joe A đáp – Nhưng ông ta và các chuyên gia của ông ta cũng có quyền giữ ý kiến của họ, cũng như chúng ta có quyền giữ ý kiến của chúng ta.

-Nhưng ý kiện của họ… ông biết đấy… là sai mà! – Tôi vẫn ương bướng.

Joe A mỉm cười với tôi, với chính nụ cười kiên nhẫn, tốt bụng mà tôi thấy khi tôi hỏi ông về việc mua cổ phiếu.

-Cho dù là như thế – Sếp tôi nói – Thì chẳng phải là thú vị khi mỗi người đều vẫn có quyền được sai lầm sao?

Thực tế là, từ đó, tôi luôn nhớ đến lời của Joe A và cũng nghĩ rằng bởi vì ai cũng có những lúc mắc sai lầm, nên việc tôn trọng “quyền được sai lầm” ở một mức độ nhất định để thông cảm cho người khác đúng là điều rất quan trọng. Cũng như triết gia nổi tiếng người Pháp Voltaire nói: “Tôi không đồng ý với những gì bạn nói, nhưng tôi sẽ nhất định bảo vệ cho bạn quyền được nói điều đó”.

Và cả quyền được sai lầm.