không phải để nhìn thiên hạ tắm, không phải tập
thể dục dưỡng sinh, cũng không phải bông lơn
chọc ghẹo những mụ hồi xuân. Lão nhìn biển như
thể cho vơi bớt nỗi lòng của mình, khi chẳng
biết tỏ cùng ai. Thường là lão đi một mình.
Nhưng lần này lại khác. Lão cùng thằng cháu nội
ra biển chơi.

Nhìn thằng cháu đang lượm những vỏ ốc, vỏ
sò, những con sao biển, lão thấy hồn mình như
nhập vào sóng biển. Vẫn tiếng sóng vỗ bờ, vẫn
tiếng rì rào của đại dương, của hồn biển Đông
muôn thuở. Vẫn đâu đây từ cõi sơ khai nước mặn,
trời nồng. Bỗng thằng Phong – thằng cháu nội của
lão – lên tiếng :

– Nội ơi ! Nội coi nè ! Vỏ ốc này đẹp quá,
nội ơi ! – Vừa nói, nó vừa chạy tới khoe lão.

– Ừ ! Đẹp quá !- Lão khẽ nói.

Nhìn vỏ ốc trên tay thằng Phong, lão lại nhớ
cái vỏ ốc mà lão đã tặng cho Vũ – ba của thằng
Phong. Quá khứ ấy như hiện ra trước mắt…

Lão làm sao quên được cái ngày lão được nghỉ
phép về thăm gia đình ở Đà Nẵng. Được trở về đất
liền, được thăm vợ, thăm con – thăm cái thằng
con trai, cái thằng con mà lão chưa biết mặt,
lão cảm thấy sao quá tuyệt vời. Nằm thao thức,
nghe sóng, gió mang vị mặn trong đêm, lão không
ngủ được. Ngày mai là có tàu vào đất liền. Mừng
thật ! Vui thật ! Nghĩ đến vợ con, lão lục tìm
trong đầu nên tặng vợ, tặng con những gì ? Ở
trên quần đảo này có gì ngoài phân chim, cát
vàng, san hô, ốc biển…Tặng gì đây cho vợ, cho
con ?

Vừa về đến nhà, lão chào mọi người. Vợ lão
ôm chặt lão, khóc : “Sao anh không ở ngoài đó ?
Anh về làm gì ?”. Lão biết vợ quá thương mình
nên nói vậy thôi. Chính vợ lão đã khuyên lão ra
đảo nhận công tác khí tượng kia mà.

Nhìn thằng Vũ nằm trên nôi, lão giơ hai tay ra,
vừa vỗ vỗ vừa kêu lên: “Ba đây con! Cho ba bồng
tí!”. Thằng Vũ nằm trong nôi khóc ré lên. Thương
con, lão muốn bồng con, ôm con. Nhưng mỗi lần
lão bồng nó thì nó không chịu. Một bữa, vợ lão
lo sắm sửa một ít đồ dùng để lão ra lại đảo, bèn
giao con cho lão. Thằng Vũ cứ khóc, không chịu
cho lão bồng. Lão lấy những thứ đồ chơi bằng
nhựa cho nó chơi, nhưng nó vẫn không chịu nín.
Cực chẳng đã, lão bồng con và dỗ. Lão kêu kêu,
cười cừời; lão làm đủ trò; nhưng thằng bé vẫn cứ
khóc. Khóc miết rồi cũng mệt. Mệt nên nó nín.
Rồi nó đưa mắt nhìn lão, nhìn khắp phòng. Lão
thấy mắt thằng bé nhìn các thứ để ở trong tủ
gương như muốn khám phá điều gì đấy. Nhìn con,
lão lấy làm lạ. Những thứ trong tủ có gì lạ đâu.
Toàn san hô, ốc biển…, những thứ lão mang từ đảo
về. Lão bồng con đứng trước tủ. Thằng bé cười –
lần đầu nó nhoẻn miệng cười. Lão lấy mấy thứ nhỏ
xinh cho thằng bé chơi, nhưng nghĩ lại, lão sợ
thằng bé chơi, rồi nuốt bậy, nên lão cất. Thằng
bé lại khóc. Cuối cùng, lão chọn cho con một con
ốc to bằng nắm tay. Đây là con ốc lão lượm trên
đảo đúng vào lúc nghe tin vợ ở nhà sinh thằng
Vũ. Thằng bé cầm con ốc, ngậm vào miệng ra chiều
thích thú.

Kể cũng lạ ! Từ khi chơi với con ốc, thằng
bé lại muốn lão bồng, lão bế. Chỉ trừ lúc nó
thèm sữa, còn thì nó đòi lão bồng chơi cùng con
ốc cho bằng được. Nó cũng thích lão hát cho nó
nghe, nó cũng thèm lão hôn nó…

… Lão vẫn nặng nợ với đảo. Đảo là nhà, là phần
cuộc sống của lão. Những lúc thương con, nhớ vợ,
lão chỉ biết ngồi trên bãi san hô nhìn vào đất
liền. Làm sao lão quên được những hoàng hôn. Màu
sắc kỳ ảo vàng đỏ tím xanh cả biển. Mặt trời lặn
dần xuống biển như thể thiên nhiên đang cất giấu
viên ngọc hồng vào trong rương vũ trụ. Chỉ còn
thứ ánh sáng diệu kỳ trên biển. Và trong lão
sáng lên thứ ánh sáng của đêm, thứ ánh sáng gia
đình, quê hương… Lão thèm được nhìn vợ, nhìn
con, nhìn những gì thân thương của mình. Lão
quên sao được những lần đem thư của con ra đọc.
Ngó thế mà thằng Vũ cũng đã lớn rồi. Học lớp
11.Thư gửi cho lão, lúc nào nó cũng nhắc đến con
ốc mà lão cho nó. Cũng từng ấy câu chữ, nó cứ
viết vào những lá thư gửi cho lão: “Ba biết
không? Bạn bè con, đứa nào cũng trầm trồ vì con
có con ốc đẹp. Con đã từng khoe với bọn chúng là
con ốc mang cả hình hài của quần đảo Hoàng Sa.
Bọn chúng không tin. Nhưng con tin là thế!”.

Lão cũng tin là thế ! Lão tin quần đảo Hoàng
Sa là máu thịt của quê hương. Làm sao lão quên
được có lần lão đã dắt thằng Vũ về quê ở tận
Quảng Ngãi. Trong lần giỗ chạp, ông tộc trưởng
họ Đặng của lão đã từng nhắc rằng lão là kẻ hậu
sinh đang kế nghiệp tiền nhân. Mở gia phả, lão
rưng rưng đọc những dòng chữ ghi công tích của
họ Đặng. Vua triều Nguyễn đã từng phái dòng tộc
lão vượt đại dương trấn giữ Hoàng Sa. Lão cảm
thấy như máu tiền nhân đang chảy trong cơ thể,
tăng thêm nghị lực, tăng thêm tình yêu cho lão
trên đảo Cát Vàng. Làm sao lão quên được lúc
cúng tế, bà con tộc họ đã bỏ thức ăn, sau khi
xong lễ, vào một chiếc thuyền làm bằng bẹ chuối,
thả xuống biển. Mũi thuyền hướng về Hoàng Sa như
thể rằng Hoàng Sa không thể quên trong hồn người
đã khuất. Trong tâm tưởng lão, lúc nào chiếc
thuyền bẹ chuối ấy cũng lớn như những chiếc
thuyền của dòng tộc họ Đặng, họ Trần, họ Lê… ở
quê lão vâng lệnh triều đình, tiến thẳng Hoàng
Sa… Trong lão như trỗi dậy những bài văn tế các
thủy binh thời ấy. Nhận lệnh vua, nặng nợ nước
nhà, buổi ra đi đâu dễ dàng. Sóng gió trùng
khơi, thủy quái dẫy đầy, đến Hoàng Sa đâu dễ.
Các thủy binh được tế sống lúc lên đường như thể
rằng quê hương vẫn nặng nợ với những người con.
Lão bùi ngùi, run rẩy như có ai đang bóp nghẹt
trái tim. Lão khóc…