Lão hơi gượng gập khoác cái áo bộ đội cũ lên che cái thân hình đen đúa trơ xương sườn của mình. Cô gái hỏi nhà bà Nhâm. Bà Nhâm chính là hàng xóm của lão. Bà này mới về ở xóm trại được độ hơn hai năm, là cư dân mới nhất xóm.
Lão Tộ cố nghiêng nghiêng người để khỏi lộ cái quần đùi rộng thùng thình và đôi chân đen đúa của mình.
– Cô cứ đi đến chân dốc kia thì rẽ trái, rồi lại rẽ trái thêm một lần nữa là vào cổng nhà bà Nhâm!
– Vâng! Em cảm ơn bác ạ!
– Ôi chết! – Lão Tộ giật mình. Cô bé này sao lại xưng em với lão. Lão thấy hơi ngường ngượng. Mặt lão nóng bừng đỏ lên. May mà mặt mũi lão lấm đầy bùn đất nên cô bé không nhận ra. Một con cá chuối giẫy đành đạch lao qua háng lão làm bùn bắn lên tung toé. Lão Tộ vội cúi xuống bắt cá. Cô gái chào lão rồi xách túi đi về phía xóm Trại. Dáng cô thật mềm mại và yểu điệu. Ngẩng đầu lên nhìn trộm những cái dây đeo hằn lên trên tấm lưng thon thả của cô gái lão Tộ lén nuối ực một cái.
Lão Tộ xách giỏ cá về nhà. Đến cái quán nước đầu xóm thì lão đã rõ lai lịch của cô gái. Cô gái đó tên là Hương, cháu nội của bà Nhâm. Cô gái này đi học đại học ở nước ngoài rồi học tiếp mãi lên, bảo vệ xong luận án tiến sĩ bây giờ mới về nước làm việc. Cô đã lặn lội lên tận nơi xóm núi heo hút này tìm bà nội.
Có lẽ đây là lần thứ hai bà Nhâm có khách từ xa đến thăm. Lần trước khi bà mới về đây ở cũng có một ông từ Hà nội đánh xe ô tô lên. Lúc ấy lối vào xóm trại còn chưa được mở rộng. Xe ô tô phải để ở mãi ngoài con đường liên xã. Ông cán bộ xách giày lội ruộng vào nhà bà Nhâm. Đó là ông con nuôi của bà. Ông ta ở nhà bà nửa ngày. Đến bữa trưa bà phải nhờ người đem cơm ra cho anh lái xe ngoài đường. Anh này không dám vào nhà bà Nhâm ăn cơm vì sợ bọn trẻ con nghịch cào xước sơn chiếc xe du lịch bóng lộn. Ông con nuôi lên là để thuyết phục bà Nhâm quay về thủ đô nhưng bà không chịu. Khi ông ta đi rồi thì mọi chuyện mới vỡ ra.
Bà Nhâm vốn là công nhân quét rác ở Hà Nội. Trong chiến tranh bà vác đạn lên trận địa cho bộ đội cao xạ bắn máy bay Mỹ. Trong một trận máy bay địch đánh phá bà bị trúng mảnh bom. Vết thương ấy khiến bà mất chức năng sinh nở nên không lấy được chồng. Một đêm đi làm vệ sinh đường phố, bà nhặt được một thằng bé sơ sinh bị bỏ rơi ở trong đống rác cạnh một miệng cống nước thải. Ôm thằng bé về nhà bà thấy niềm vui cứ dâng lên râm ran trong người. Có lẽ đây là số trời thương hại đã bù lại cho bà thiên chức làm mẹ. Tuy vậy bà nuôi thằng bé thật vất vả. Thời bao cấp lại chiến tranh cái gì cũng thiếu. Bà ôm thằng bé đi xin sữa. Nhà bà ở gần bệnh viện sản khoa nên bà thường bế nó vào lân la xin bú nhờ các bà đẻ. Bà chắt chiu từng lon sữa mậu dịch phân phối để nuôi thằng bé nên người. Những lúc nó ốm đau sài đẹn bà lo lắng đến mất ngủ. Bà cố lo cho nó đi học bằng chúng bằng bạn. Cứ tưởng hiểu rõ thân phận mình nó sẽ hiếu thuận với bà hơn. Nhưng ngược lại.
Khi làm đến chức vụ cao ở một bộ nọ, đứa trẻ bị bỏ rơi-ông con nuôi của bà Nhâm lại cảm thấy rất xấu hổ vì bà mẹ nuôi của mình là một người quét rác. Bà làm nghề quét rác từ khi còn trẻ. Cho đến lúc ốm yếu nghỉ chế độ bà cũng chỉ có duy nhất có mỗi một nghề quét rác. Ông ta thường rất ngại mỗi khi có khách khứa đến chơi bà hay kể chuyện ngày xưa đi quét rác nhặt được gói tiền đem nộp công an trả lại cho người mất được biểu dương trên loa truyền thanh của phường mấy lần. Bà cũng hay nói chuyện đã nhặt được ông nằm co quắp khóc không thành tiếng trong đống rác thải bên cái cống thoát nước thải như thế nào. Mấy lần ông con nuôi đã cáu bẳn với bà ngay cả khi khách khứa còn đang ngồi đầy nhà. Ông luôn khó chịu với bà từ xuất thân cho đến tính thật thà tai hại của bà. Có lẽ vì thế mà dần dần cái hố ngăn cách ông và bà càng ngày càng một lớn.
Một lần do bực với bà ông buột miệng nói: “Xét cho cùng tôi với bà cũng chả có quan hệ máu mủ gì!”. Bà Nhâm giận quá liền bỏ về xóm Trại là nơi năm xưa đã đưa con về sơ tán khi máy bay B52 của Mỹ rải thảm vào Hà Nội tháng 12 năm 1972. Bà được ông trưởng thôn cho ở nhờ gian nhà kho cũ. Bà con xóm Trại giúp cây que, ít gạch làm cho bà một căn nhà nhỏ chỗ gò đất cuối xóm. Ông cán bộ đánh xe về năn nỉ bà trở về thành phố nhưng bà không chịu. Cô con gái ông từ nước ngoài trở về rất giận bố vì chuyện để bà nội bỏ lên xóm Trại. Cô vội vã bắt xe lên tìm bà nội.
Lão Tộ xách xâu cá rô, cá trê sang nhà bà Nhâm. Thỉnh thoảng bắt được nhiều cá lão vẫn đem sang biếu bà vài con. Ở cái xóm trại này ai cũng bảo lão là một con rái cá. Nhà lão lúc nào cũng có cá đồng để ăn, để bán. Bà Nhâm và cô cháu gái đang bổ những quả trám trắng để phơi. Hai bà cháu vừa làm vừa nói chuyện ríu rít. Nhìn xâu cá của lão Tộ, bà Nhâm thích quá bảo:
– Thế là chiều nay bà cháu tôi có bữa cá đồng kho trám ngon đây! Hay là ông ở lại ăn cơm cùng hai bà cháu tôi nhé!
Lão Tộ vội chối:
– Hôm nay nhà tôi có giỗ! – Lão ta nói dối.
Cô cháu gái bà Nhâm lấy nước mời lão. Lão như bị điện giật khi bất chợt nhìn thấy một khoảng ngực trần tròn căng khi cô cúi xuống rót nước cho lão. Ra về đến nhà rồi mà trong ánh mắt lão vẫn còn đọng lại hình ảnh bầu ngực tròn căng của cô gái. Mẹ kiếp, lão nghĩ cả đời mình chưa thấy cô nào có bộ ngực đẹp như thế. Mà cả đời lão sinh ra và lớn lên cho đến lúc hai ba thứ tóc trên đầu chỉ loanh quanh ở cái xóm núi này thì làm gì mà nhìn đâu thấy chứ. Con gái xóm Trại chưa biết lớn đã biết lấy chồng. Lúc có con thì vú dài loằng ngoằng như quả mướp, ở chỗ đông người cũng cứ tự nhiên lôi ra cho con bú, trông thấy đã chán. Vợ lão cũng vậy. Lúc trẻ thì giấu giấu diếm diếm. Ngủ với nhau thì đèn tắt om om. Lúc về già thì phơi ra ma chả buồn nhìn.
Mải nghĩ, suýt nữa lão Tộ giộng cái chày giã cua vào mu bàn chân. Từ trong bếp mụ vợ lão riết gióng nói vọng ra:
– Ông làm gì mà giã lâu thế! Có nhanh nhanh lên không, hai thằng trời đánh nó sắp về rồi đấy.
– Xong đây rồi… – Lão Tộ lẩm bẩm. Lão vét nắm cua đã giã nhỏ vào bát loa đem xuống bếp cho mụ vợ lọc lấy nước cốt nấu canh. Hai thằng con lão đang đi chặt cây trên rừng, chúng nó về đến nhà là phải có cơm ăn ngay. Chúng nó đang tuổi ăn, tuổi làm khoẻ. Thằng con lớn vừa suỵt soạt húp canh cua vừa hỏi:
– Nhà bà Nhâm có cô nào đẹp thế mẹ nhỉ?
– Hỏi bố mày ấy! Bố mày sang nhà bà ấy mãi không về được đấy…
Lão Tộ nổi cáu:
– Bà câm mồm đi!
– Chắc là dân Hà Nội chính gốc bố nhỉ?
– Tao không biết!
– Bố còn mang cá sang biếu cô ấy mà lại không biết…
– Mày cũng câm đi mà ăn cho xong còn dọn!
Thằng con lớn cười ngặt nghẽo. Nó và vội bát cơm rồi vớ cái ấm siêu đựng nước sôi để nguội ngửa cổ tu một hơi. Khi lão Tộ ăn xong thì hai anh em nó đã biến mất. Hai anh em nó chắc là lại sà vào cái quán trò chơi điện tử vừa mới mở ở đầu xóm.