LỆCH PHA TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN 3 PHA
Trong hệ thống điện 3 pha, hiện tượng lệch pha là một vấn đề thường gặp và có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất cũng như độ an toàn của các thiết bị điện. Việc mất cân bằng giữa các pha dẫn đến sự khác biệt về điện áp, dòng điện, từ đó làm suy giảm hiệu suất vận hành và thậm chí gây hư hỏng thiết bị.
Một hệ thống điện 3 pha lý tưởng cần đảm bảo điện áp và dòng điện giữa các pha phải cân bằng. Khi xảy ra lệch pha, điểm trung tính có thể bị trôi, làm phát sinh dòng điện trong dây trung tính. Điều này dẫn đến việc điện áp đặt lên các thiết bị không còn đồng đều (một bên cao hơn, một bên thấp hơn, không còn là 220V chuẩn), từ đó gây tổn hại đến thiết bị điện.
Nguyên Nhân Gây Lệch Pha Trong Hệ Thống Điện 3 Pha
Chỉ có hệ thống điện 3 pha mới xảy ra hiện tượng lệch pha, trong khi hệ thống điện 1 pha thường chỉ gặp các hiện tượng như sụt áp hoặc tăng áp. Có hai nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng lệch pha trong hệ thống 3 pha:
1. Lệch pha do đứt dây pha
Đây là nguyên nhân phổ biến, xảy ra khi một hoặc hai dây pha bị đứt hoặc kết nối không chắc chắn. Trong tình huống này, mặc dù một số dây vẫn có điện, điện áp tại pha bị đứt sẽ thấp hơn do dòng điện bị lệch pha và phân bố không đều từ các pha còn lại. Nếu động cơ điện 3 pha hoạt động trong tình trạng này, nó có thể phát ra âm thanh bất thường, quay yếu hoặc thậm chí không quay. Trường hợp nghiêm trọng hơn, nếu hai dây pha bị đứt và không có nối dây trung tính, động cơ sẽ không phản ứng hoàn toàn.
2. Lệch pha do quá tải một pha
Trường hợp này xảy ra khi một trong ba dây pha bị quá tải, khiến điện áp của dây đó giảm thấp hơn so với hai pha còn lại. Khi động cơ vận hành trong điều kiện này, mặc dù vẫn quay được, nhưng hiệu suất và tuổi thọ của động cơ sẽ bị giảm đáng kể. Việc phát hiện lệch pha do quá tải thường khó khăn hơn so với trường hợp đứt dây pha.
Ảnh Hưởng Và Cách Khắc Phục
Sự mất cân bằng pha không chỉ làm giảm hiệu quả sử dụng điện mà còn có thể gây ra các hiện tượng như: nóng cục bộ, tăng tiêu thụ năng lượng, giảm tuổi thọ thiết bị và nguy cơ chập cháy. Do đó, việc cân bằng công suất và điện áp giữa các pha là cần thiết để đảm bảo hệ thống điện hoạt động ổn định và an toàn.
Để khắc phục, cần thường xuyên kiểm tra, bảo trì hệ thống điện; sử dụng các thiết bị giám sát chất lượng điện năng; và thực hiện phân bổ tải hợp lý giữa các pha nhằm giảm thiểu sự mất cân bằng.
Sự Khác Biệt Giữa Dòng Điện và Điện Áp
1. Điện áp là gì?
Điện áp, hay còn gọi là hiệu điện thế, là đại lượng biểu thị sự chênh lệch điện thế giữa hai điểm trong mạch điện. Đơn vị đo điện áp là vôn (V). Ví dụ, nếu bảng điện trong nhà có điện thế 220V và mặt đất có điện thế 0V, thì khi đo giữa hai điểm này, ta sẽ được giá trị điện áp là 220V. Hoặc, nếu bảng điện A có điện thế 220V và bảng điện B là 180V, thì hiệu điện thế giữa hai bảng điện này là 40V.
2. Dòng điện là gì?
Dòng điện (hay cường độ dòng điện) là sự dịch chuyển có hướng của các hạt mang điện tích trong môi trường dẫn điện. Dòng điện chỉ xuất hiện khi có đủ ba yếu tố cơ bản:
-
Nguồn điện (cung cấp hiệu điện thế),
-
Dây dẫn (môi trường để dòng điện di chuyển),
-
Phụ tải (thiết bị tiêu thụ điện năng).
Dòng điện được đo bằng ampe kế với đơn vị là ampe (A). Trong một hệ thống điện, dòng điện sinh ra phụ thuộc vào phụ tải tiêu thụ, và dòng điện tiêu thụ không được vượt quá khả năng cung cấp của nguồn.
Lệch Pha Trong Hệ Thống Điện 3 Pha
Lệch pha là hiện tượng xảy ra khi điện áp hoặc dòng điện giữa các pha trong hệ thống điện 3 pha không còn duy trì góc lệch lý tưởng 120 độ. Điều này thường bắt nguồn từ việc phân bố tải không đều giữa các pha, đặc biệt khi sử dụng nhiều thiết bị một pha.
Khi mất cân bằng pha, các mô tơ 3 pha sẽ vận hành trong điều kiện nhiệt độ cao hơn so với mức định mức. Mức độ lệch pha càng lớn, nhiệt độ sinh ra càng cao, từ đó làm hư hỏng lớp cách điện và gây ra các sự cố nghiêm trọng khác. Hệ thống vốn được cân bằng tải khi lắp đặt ban đầu sẽ dần bị mất cân bằng khi các phụ tải một pha được bổ sung tùy tiện sau đó.
Hậu quả là các pha không còn cách nhau đúng 120 độ, ảnh hưởng đến khả năng vận hành hiệu quả của động cơ. Chỉ cần mất cân bằng điện áp khoảng 3% cũng có thể làm giảm công suất hoạt động của động cơ xuống chỉ còn 90%, buộc phải giảm tải để tránh quá nhiệt.
Ảnh Hưởng Của Việc Mất Cân Bằng Pha
Sự lệch pha làm trôi điểm trung tính, từ đó sinh ra dòng điện trong dây trung tính và khiến điện áp tại các thiết bị không còn đồng đều - có thể cao hoặc thấp hơn mức 220V chuẩn, gây hư hỏng thiết bị.
Ngoài ra, tình trạng điện năng không ổn định còn dẫn đến:
-
Thiết bị dễ hỏng, giảm tuổi thọ,
-
Giảm hiệu suất hoạt động,
-
Gây gián đoạn trong quá trình vận hành, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và sản xuất.
Hiện tượng lệch pha có thể hình dung như một hình chóp bị kéo lệch, khiến các cạnh - tượng trưng cho điện áp - không còn đồng đều. Khi các thiết bị hoạt động đồng thời trên hệ thống không cân bằng, aptomat dễ bị ngắt do quá tải, dẫn đến sụt áp và ngưng trệ hệ thống. Chênh lệch dòng điện giữa các pha và độ dài đường dây truyền tải càng lớn thì tổn thất điện năng càng nghiêm trọng.
Video giới thiệu sản phẩm:
Giải Pháp Cân Bằng Pha Trong Hệ Thống Điện 3 Pha
Theo nguyên lý, hiệu quả cao nhất chỉ đạt được khi dòng điện giữa các pha cân bằng. Do đó, việc kiểm tra và cân chỉnh lại phụ tải giữa các pha là cần thiết để duy trì sự ổn định cho toàn hệ thống.
Các bước thực hiện bao gồm:
-
Bật toàn bộ thiết bị tiêu thụ điện.
-
Sử dụng thiết bị đo chuyên dụng để thu thập thông số dòng điện từng pha.
-
Nếu phát hiện sự chênh lệch vượt quá giới hạn cho phép (thường là 15%), cần điều chỉnh lại phân bố phụ tải giữa các pha.
Sau khi cân bằng dòng điện giữa các pha:
-
Hệ thống hoạt động ổn định hơn,
-
Đường dây trung tính không còn bị nóng,
-
Giảm tình trạng aptomat bị ngắt do quá tải,
-
Giảm tổn thất điện năng,
-
Giúp tiết kiệm chi phí tiền điện hàng tháng.
Để được tư vấn, hỗ trợ và đặt hàng quý khách hàng vui lòng liên hệ địa chỉ dưới đây:
Công Ty Cổ Phần Litanda Việt Nam
Số 720 Phúc Diễn - Nam Từ Liêm - Hà Nội
Số 119/61 Trung Mỹ Tây - Khu Phố 2- Quận 12 - TP. Hồ Chí Minh.
Hotline : 0986.203.203
website: litanda.vn
Email: vietnamlitanda@gmail.com
