Môn Địa lý Trung học - Vinschool

1. MÔ TẢ

Địa lí là một môn khoa học thuộc lĩnh vực Khoa học xã hội và nhân văn được thực hiện ở tất cả các cấp học từ lớp 1 đến lớp 12. Địa lí hướng học sinh (HS) tới mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội; sự tồn tại và phát triển của sự sống trên Trái Đất. Trọng tâm của môn học gồm 3 nội dung lớn: địa lí tự nhiên, địa lí dân cư và địa lí kinh tế.

Học Địa lí giúp HS giải thích các hiện tượng tự nhiên, kinh tế - xã hội; nhận diện và giải quyết các vấn đề hiện tại của mỗi địa phương và toàn thế giới đồng thời dự báo những thay đổi trong tương lai.

Địa lí như một chuyến tàu đưa HS khám phá thế giới với muôn vàn bức tranh đầy màu sắc về những vùng đất, về cuộc sống của con người trong sự đa dạng, khác biệt, độc đáo và luôn luôn vận động. Địa lí cho phép HS cơ hội nhận thức và hiểu biết sâu sắc về lí do tại sao thế giới lại như vậy; tôn trọng sự đa dạng và khác biệt đó đồng thời tạo điều kiện cho HS phát triển các kĩ năng xã hội, tư duy phản biện. Từ đó HS trở thành công dân toàn cầu, có năng lực kiến tạo, biết ra quyết định và chịu trách nhiệm.

Trong một thế giới hội nhập và biến đổi nhanh chóng, năng lực hiểu biết và kiến tạo của mỗi HS rất quan trọng để có thể tạo ra giá trị riêng, góp phần xây dựng, phát triển một thế giới thịnh vượng và bền vững. Địa lí không chỉ giúp HS trả lời các câu hỏi về môi trường sống xung quanh, cách nó vận hành và tác động lẫn nhau mà còn trao quyền cho HS định hình sự thay đổi cho tương lai, phản ánh, đề xuất hành động đáp ứng với các thách thức địa lí chung từ phạm vi địa phương đến toàn cầu (biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và môi trường, khủng hoảng kinh tế, chuyển cư, phân biệt chủng tộc, phát triển bền vững…).

Không chỉ thế, học Địa lí phát triển các kĩ năng cho phép HS đưa ra quyết định sáng suốt; trang bị các năng lực, hành vi giúp HS đối mặt với những thách thức đến từ môi trường tự nhiên - môi trường nhân tạo. Do đó, HS đóng vai trò chủ động trong phát hiện và giải quyết vấn đề dựa trên suy nghĩ toàn diện từ nhiều góc độ (cá nhân và toàn xã hội, một hay nhiều nhân tố của môi trường và sự phát triển) và thúc đẩy tính sáng tạo.

Chương trình giảng dạy Địa lí tại Vinschool được tổ chức theo 2 trục chính là kiến thức và hiểu biết về địa lí và kĩ năng địa lí. Trong đó:

• Kiến thức và hiểu biết về địa lí xoay quanh 3 nội dung lớn là: địa lí đại cương, địa lí thế giới, địa lí Việt Nam. Kiến thức địa lí tập trung đề cập đến các sự kiện, khái niệm, lý thuyết, nguyên tắc vận động, mô hình phát triển trong địa lí liên tục được cập nhật và thay đổi theo thời gian, không gian. Hiểu biết về địa lí là khả năng nhìn thấy các mối quan hệ giữa các khía cạnh của kiến thức, sự kết nối giữa các khái niệm, sự tương tác qua lại của các hiện tượng địa lí đồng thời có khả năng mô tả, giải thích các mối quan hệ này. Đó cũng là khả năng áp dụng kiến thức đã học/đã biết vào các tình huống mới hoặc để giải quyết các vấn đề mới.
• Kĩ năng địa lí là một chuỗi các kĩ năng giúp HS tìm hiểu và đào sâu sự hiểu biết toàn diện về thế giới. HS sẽ áp dụng các kĩ năng này để nghiên cứu các hiện tượng, vấn đề địa lí từ tự nhiên cho đến kinh tế - xã hội: đặt câu hỏi địa lí - tiến hành nghiên cứu - phân tích - đánh giá - truyền thông - suy ngẫm.

Việc dạy và học môn Địa lí tập trung cao vào học tập tích cực, chủ động, hình thành và phát triển tư duy kiến tạo. Giáo viên khuyến khích HS bắt đầu học tập bằng khả năng quan sát thực tế, các câu hỏi có vấn đề hay thỏa mãn sự tò mò với môi trường và các hiện tượng đang xảy ra xung quanh. Thông qua quá trình trả lời các chuỗi câu hỏi hay giải thích bất cứ vấn đề/hiện tượng địa lí nào, HS sẽ từng bước tích lũy hiểu biết về địa lí, kĩ năng và năng lực giải quyết vấn đề địa lí trong thực tiễn.

Mỗi nội dung/kĩ năng địa lí được học tập và ứng dụng sẽ gắn liền với các hình thức tổ chức đa dạng và phù hợp lứa tuổi như blended learning, flip classroom, học tập theo dự án, học tập giải quyết vấn đề.

2. MỤC ĐÍCH MÔN HỌC

• Khuyến khích HS khám phá thế giới tự nhiên và cuộc sống của con người ở xung quanh.
• Phát triển kiến thức và hiểu biết toàn diện, sâu sắc về đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế - xã hội ở địa phương nơi HS sống, Việt Nam, các khu vực, châu lục và toàn thế giới.
• Phát triển nhận thức của HS về mối quan hệ mật thiết giữa cá nhân - xã hội - môi trường, khuyến khích sự thông hiểu về tác động của các thách thức địa lí ở cấp độ địa phương, quốc gia và toàn cầu từ đó tăng khả năng kiểm soát và điều tiết hành vi với mỗi biến động và thay đổi.
• Thúc đẩy khả năng lựa chọn và sử dụng sáng tạo, hiệu quả các phương pháp điều tra, thu thập, xử lí thông tin; các công cụ của địa lí học; giao tiếp xã hội nhằm hỗ trợ quá trình học tập cũng như vận dụng kiến thức - kĩ năng địa lí của HS vào thực tế cuộc sống.
• Phát triển năng lực tư duy địa lí (nhận thức thế giới theo quan điểm không gian, giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí) thông qua việc thúc đẩy khả năng đặt câu hỏi và khuyến khích tư duy phản biện.
• Thúc đẩy khả năng hình thành và phát triển các ý tưởng, quan điểm, hành động cụ thể giải quyết các thách thức địa lí thông qua quá trình tìm hiểu - nghiên cứu - phân tích, kết luận - đề xuất, phản hồi.
• Tạo cơ hội phát triển các cá nhân trở thành công dân toàn cầu có năng lực học tập tích cực và suốt đời; có trách nhiệm với môi trường, cộng đồng và thế giới; có khả năng thay đổi và kiến tạo môi trường sống hài hòa, bền vững.